काव्यगीता अध्याय ७ : ज्ञान विज्ञान योग (Dnyan Vidnyan Yog)
अध्याय ७ ज्ञान विज्ञान योग
अनित्यात भरले नित्य त्यास नाव ज्ञान ।
नित्य जन्म देत अनित्य आकळे विज्ञान ।
असा खेळ खेळत राही सृष्टीचा पसारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा ।।१।।
धरा आप अग्नी वायू व्योम महाभूते ।
अहंकार बुद्धी चित्ते वृत्ती पूर्ण होते ।
परी नचही वृत्ती अपरा जीव मूळ धारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।२।।
पर श्रेष्ठ वृत्ती माझी समुळ जीवरूपी ।
परा आणि अपरेमधुनी सृजन स्वस्वरूपी ।
मीच आदी या जगताचा अंती मी निवारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।३।।
मीच भरुनि राही सारा नित्य या जगात ।
काही नुरे जाणायाचे मीच सर्व ज्ञात ।
सर्व मणी माळायाला एक मीच दोरा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।४।।
रवी चंद्र तेज प्रभा मी सुरस जलरुची मी ।
प्रणव मीच वेदांमधला मीच शब्द व्योमी ।
पुष्पगंध मीच धरेचा तप्त मी निखारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।५।।
तेज अग्नितत्वामधले तपहि तपस्व्यांचे ।
सर्वभूत जीवनशक्ती शुद्ध बीज साचे ।
बुद्धी मी बुद्धिमंतांची सृजनीचा फुलोरा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।६।।
काम क्रोध रहित असे जे बलची बलिष्ठांचे ।
धर्ममान्य ऐसे माझे रूप काम्यतेचे ।
सत्व रजस तम त्रिगुणांचा मीच रे उतारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा ।। ७।।
करी अंध या विश्वासी जगा मोही माया ।
अव्ययी इशासी विसरे नाशिवंत काया ।
दु:खपुर्ण भवउदाधीचा मीच रे किनारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।। ८।।
जाणण्या इशाला येती भक्त शरण चार ।
आर्त ज्ञानी जिज्ञासू वा अर्थलोभी फार ।
प्रियच असे मजसी परी हा भक्ती साधणारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।। ९।।
भक्त चार इच्छा धरिती भजति मम रुपाला ।
उदारही असती जरी ते योग्य साधनेला ।
ज्ञानी एक प्रिय हा मजसी योग साधणारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।१०।।
ज्यास काम्य जैसे तैसा भजे देवतेला ।
स्थीर करुनी भक्ती नेई योग्य मी स्थितीला ।
काम फळे त्यांची त्यांना मीच वाटणारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।११।।
परी ज्ञान साधे कोणी भक्ती माझी कोणी ।
सर्वथैव पाहे मुक्ती माझिया ठिकाणी ।
मोक्षमार्ग मुक्ती त्याची मीच साधणारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।१२।।
भूत वर्तमानी मीही असे भविष्यात ।
मीच जाणतो सर्वांना परी मी न ज्ञात ।
सोडी मोह जो इच्छांचा तोच जाणणारा ।
हाच ज्ञानविज्ञानाचा योग असे सारा।।१३।।
बह्म कर्म अध्यात्माचे मीच असे रूप ।
जन्ममरण जर्जरकाया सोड त्रिविध ताप ।
जन्म मीच देतो अंता मीच अर्पिणारा ।
हाच ज्ञान विज्ञानाचा योग असे सारा ।।१४।।
राजेंद्र (?) २८ नोव्हेंबर १९९९
