काव्यगीता अध्याय ६ – ध्यानयोगांतर्गत मनःसंयम (Kavyageeta Adhyay Dhanyogantargat Manahsanyam)

अध्याय ६ – ध्यानयोगांतर्गत मन:संयम 

 

अर्जुन वादला हे हृषिकेषा चंचल मन हे पाही ।

बलिष्ठ दृढ अन अस्थिर माझे चित्त स्थिरावत नाही ।।१।।

 

कधी आवरू जाता मन हे हाती येतच नाही ।

कधी बंधनामधे जसा हा  वारा मुळी न राही ।।२।।

 

निष्फळ का ते यत्न जयांची वृत्ती साधक नाही ।

विरती का ते जसा दुभंगे मेघ दिशांना दाही ।।३।।

 

सांगावे मज हे प्रद्युम्ना तुजविण कोणी नाही ।

कसा मोक्ष पावे या जन्मी कसा स्थिरावे देही ।। ४।।

 

कृष्ण म्हणे रे ऐक अर्जुना उत्तर समजुन घेई ।

चंचल मन हे दृढ अन दुष्कर याची शंका नाही ।।५।।

 

असे जरी ते अनिर्बंध अन अथांग जरी ते राही ।

दृढ अभ्यासे स्थिरे चित्त हे यत्ना करून पाही ।।६।।

 

एका जन्मी घडते नच हे यत्न निरंतर होई ।

यत्नश्रुंखला जन्मोजन्मी मोक्षपदाला नेई ।।७।।

 

इच्छा असो नसो हा आत्मा ज्ञानमुमुक्षु होई ।

शब्दब्रह्म ते पार होऊनी अन्ति मुक्तता होई ।।८।।

 

इहपरलोकी अविनाशी तो पुरुष यशस्वी होई ।

नसे दुर्गती त्यासी ज्याची कर्मशुद्धता होई ।।९।।

 

जन्मे मग तो योग्य कुळी अन दुर्लभ जन्मा येई ।

शुचिर्भूत अंड बुद्धिमंत तो योगस्थितीला जाई ।।१०।।

 

मोक्षसिद्धिचा प्रवास ऐसा अनंतजन्मी होई ।

पहिले पाउल या जन्मी तू यत्ने टाकुन पाही ।। ११ ।।

 

कर्मयोग हा श्रेष्ठ मानुनी ज्ञानतपस्वी होई ।

कर्मयोगी तू मन:संयमी होउनि मोक्षा जाई ।। १२।।

 

जरी योग हा साधे तुजला चित्तसंयमन होई ।

भाक्तीवाचुनि निष्फळ ऐसा कर्मयोगही राही ।।१३।।

 

यासाठी भगवदभक्तीचा अनुभव घेऊन पाही । 

तोच खरा योगी ज्या चित्ती भक्ती भरुनि राही ।। १४।।

 

राजेंद्र (?) २४ नोव्हेंबर १९९९